Flegmatycy – flegma – śluz. Medyczne i kulturowe aspekty na przestrzeni dziejów

Flegmatycy – flegma – śluz. Medyczne i kulturowe aspekty na przestrzeni dziejów 

Flegma – śluz (gr. φλέγμα) jest jednym z nieodzownych komponentów ludzkiej i zwierzęcej cielesności. Występuje także w części organizmów roślinnych. Towarzyszy życiu – od poczęcia i narodzin po agonię. Ma wybitnie intymny i złożony charakter. To kłopotliwy korelat rozkoszy i cierpienia, pożądania i odrazy. Dziś wyparto go z przestrzeni publicznej, czego jednym z przykładów jest obyczajowy, a często i prawny, zakaz spluwania. Śluz łączy w jednym polu semantycznym dwa przeciwstawne elementy – wodę i ogień. Jest bowiem wodnisty i zimny, lecz towarzyszy też stanom zapalnym. Ma amorficzną strukturę, przez co wymyka się intuicyjnej kategoryzacji, jednoznacznemu dookreśleniu i kontroli. Wzbudza więc instynktowny niepokój.  To także jeden z soków w koncepcji humoralnej Hippokratesa, która pozostawała aktualna w dyskursie medycznym do końca XVIII w. Zajmował główne miejsce w wyobrażeniach na temat stanów patologicznych ludzkiego organizmu. Miało to wpływ na rodzaj podejmowanych terapii, zalecanych leków oraz diet. Powiązana z tym typologia temperamentów wprowadziła do obiegu pojęcie flegmatyka – osoby, która ze względu na konstytutywną przewagę śluzu w organizmie cechuje się powolnością, spokojem; jest solidna i ugodowa. Dziś flegma – śluz jest nadal przedmiotem zainteresowania lekarzy. Kierują nimi już jednak posthumoralne, nowoczesne motywacje. Książka ta jest kolejną pozycją z serii poświęconej ewolucji medycznych i kulturowych aspektów istnienia człowieka, a zarazem (po tomach o krwi, czarnej żółci i żółci) czwartym opracowaniem na temat koncepcji tetradowej.